ฉีดโบลดริ้วรอยเป็นหัตถการเสริมความงามที่ผู้คนหลายช่วงอายุวัยต่างก็ให้ความสนใจ เพราะเป็นหัตถการลดเลือนริ้วรอยที่เห็นผลลัพธ์ได้อย่างชัดเจนและรวดเร็ว ผิวหน้ากระชับเรียบเนียนขึ้น รวมถึงมีความปลอดภัยมาก ในปัจจุบันการนำโบท็อกมาใช้รักษาปัญหาริ้วรอยจึงเป็นหัตถการที่เหมาะสำหรับคนที่อยากแก้ปัญหาริ้วรอยที่เกิดจากอายุที่เพิ่มขึ้นหรือการขยับกล้ามเนื้อเพื่อแสดงสีหน้า 

โบท็อกลดริ้วรอย คืออะไร?

โบท็อกลดริ้วรอย (Botox for facial wrinkles) คือ การฉีดสาร Botulinum toxin A ที่เป็นสารสกัดจากแบคทีเรีย Clostridium botulinum มีคุณสมบัติออกฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อ เมื่อฉีดโบท็อกบริเวณริ้วรอยบนใบหน้าแล้ว จะสามารถช่วยลดเลือนริ้วรอยตามจุดต่าง ๆ ได้

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2545 องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (USFDA) ได้อนุมัติให้ยา Botox ของ Allergan, Inc ซึ่งเป็นสาร Onabotulinumtoxin A สามารถใช้เพื่อแก้ไขริ้วรอยขมวดคิ้วระดับปานกลางจนถึงมากในเพศชายและเพศหญิง ที่มีอายุ 65 ปีหรือต่ำกว่าได้ นับว่าเป็นครั้งแรกที่ได้อนุมัติใช้โบท็อกอย่างเป็นทางการเพื่อเสริมความงาม

อ่านบทความเจาะลึกเกี่ยวกับการฉีดโบท็อกได้ที่ : ทำความรู้จัก “โบท็อก” หัตถการความสวย ที่ทำได้มากกว่าเสริมความงาม

“แท้จริงแล้วคำว่า “Botox” เป็นชื่อทางการค้าของบริษัท Allergan ผู้ที่คิดค้นการนำเอาสาร Botulinum toxin A มาใช้ในการรักษาความงามในด้านริ้วรอยเป็นครั้งแรก และเป็นยี่ห้อแรกที่ได้การรับรองจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (USFDA) คำว่า Botox จึงถูกใช้ครั้งแรกและกลายเป็นคำเรียกติดปากของคนในปัจจุบัน”

ฉีดโบท็อกลดริ้วรอยได้จริงไหม มีกระบวนการทำงานอย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของสาร Botulinum toxin A หลังจากฉีดเข้าไปยังบริเวณริ้วรอยพบว่า สาร Botulinum Toxin จะออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท (Neurotoxin) ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงภายใน 48-72 ชั่วโมง ยาจะออกฤทธิ์เต็มที่ 1-2 สัปดาห์ ริ้วรอยบริเวณที่ฉีดเริ่มคลายตัวและจางลง โดยกล้ามเนื้อจะอ่อนแรงนาน 4-6 เดือน เมื่อขยับใบหน้าหรือแสดงสีหน้าต่าง ๆ ก็จะไม่เกิดการพับของผิว ดังนั้น การฉีดโบท็อกจึงสามารถแก้ปัญหาริ้วรอยได้ 

สำหรับการฉีดโบลดริ้วรอยจะเห็นผลชัดเจนในการแก้ปัญหาริ้วรอยตื้น ๆ หรือริ้วรอยที่เกิดจากการแสดงสีหน้า เช่น การขมวดคิ้ว, การเลิกคิ้ว, ริ้วรอยตีนกา, การยิ้ม, ริ้วรอยร่องแก้ม เป็นต้น แต่ถ้าหากเป็นปัญหาริ้วรอยร่องลึกที่เกิดจากกระดูกทรุดตัว อาจจะต้องแก้ไขโดยการฉีดฟิลเลอร์หนุนในชั้นผิว เพราะสารเติมเต็มในฟิลเลอร์สามารถแก้ปัญหาริ้วรอยร่องลึกได้มากกว่าการฉีดโบลดริ้วรอย

ริ้วรอยบนใบหน้าเกิดจากอะไร มีกี่แบบ?

ริ้วรอยบนใบหน้าเป็นปัญหาผิวที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศเมื่อมีอายุเพิ่มมากขึ้น โดยจะเริ่มพบได้ตั้งแต่อายุ 25 ปีเป็นต้นไป แต่ถ้าเราสังเกตดี ๆ ก็เริ่มเห็นริ้วรอยตื้น ๆ บนใบหน้าในจุดที่มีการขยับหรือแสดงสีหน้าบ่อย ๆ เมื่อมีอายุมากขึ้นริ้วรอยตื้น ๆ สามารถพัฒนาเป็นริ้วรอยร่องลึกได้ เนื่องจากโครงสร้างของผิวอ่อนแอลง กระบวนการทำงานในร่างกายเริ่มช้าลง ผิวหนังผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินน้อยลง ทำให้ผิวขาดความชุ่มชื้น ผิวแห้งกร้าน ส่งผลให้ผิวขาดความแข็งแรง ผิวจึงมีริ้วรอยง่ายขึ้น

สาเหตุของการเกิดริ้วรอยบนใบหน้ามีทั้งปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก ดังนี้

ปัจจัยภายใน

• อายุที่เพิ่มมากขึ้น : ร่างกายจะผลิตสารที่ช่วยให้ผิวหนังดูเต่งตึงและชุ่มชื้นได้น้อยลง เช่น อีลาสติน คอลลาเจน กรดไฮยาลูรอน ทำให้ผิวขาดความยืดหยุ่น ส่งผลให้ผิวเริ่มหย่อนคล้อยและเริ่มเกิดริ้วรอยเล็ก ๆ บนใบหน้า
• การแสดงสีหน้า : การแสดงสีหน้าบางท่าที่ทำซ้ำ ๆ ต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานสามารถเป็นต้นเหตุของริ้วรอยได้ เช่น การยิ้ม การขมวดคิ้ว การเลิกคิ้ว เป็นต้น

ปัจจัยภายนอก

• แสงแดด : การเผชิญกับแสงแดดเป็นหนึ่งในสาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดริ้วรอยก่อนวัยอันควร เพราะแสงแดดจะทำลายคอลลาเจนและเส้นใยยืดหยุ่นในชั้นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันใต้ผิวหนัง ส่งผลให้ผิวหนังเกิดความยืดหยุ่นจนนำไปสู่ริ้วรอยร่องลึกได้

โดยริ้วรอยสามารถแบ่งได้ออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้

ริ้วรอยร่องตื้น

ริ้วรอยร่องตื้นเกิดจากผิวหนังชั้นบนสุดมีความแห้ง สาเหตุจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น รวมถึงสภาพแวดล้อมที่เป็นอยู่ เช่น อากาศเย็น อยู่ในห้องแอร์ตลอดทั้งวัน

ริ้วรอยร่องลึก

ริ้วรอยร่องลึกเกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อ ส่งผลให้หนังแท้กับหนังกำพร้าดึงเข้าหากัน เกิดเป็นรอยพับหรือรอยย่น สามารถมองเห็นเป็นร่อง รวมไปถึงคนที่มักแสดงสีหน้าบ่อย ๆ เช่น การขมวดคิ้ว, การยักคิ้ว, การเลิกหน้าผาก, การยิ้ม เป็นต้น

โบท็อกลดริ้วรอยฉีดจุดไหนได้บ้าง?

การฉีดโบลดริ้วรอยในปัจจุบันผู้คนมักฉีดเพื่อแก้ปัญหาริ้วรอยบนใบหน้าต่าง ๆ เพื่อให้ริ้วรอยดูจางลง ผิวหน้าเรียบเนียนและเต่งตึงขึ้น โดยบริเวณที่สามารถฉีดโบริ้วรอยมีดังนี้

โบท็อกลดริ้วรอยระหว่างคิ้ว

ริ้วรอยระหว่างคิ้วหรือรอยย่นระหว่างคิ้ว เป็นริ้วรอยที่สามารถเกิดขึ้นได้ง่ายมากและเป็นจุดแรกที่ผู้คนมักสังเกตเห็น การฉีดโบท็อกระหว่างคิ้วจะช่วยยับยั้งการหดตัวและทำให้ผิวหนังส่วนบนเรียบเนียนขึ้น สำหรับตำแหน่งระหว่างคิ้วเป็นบริเวณที่มีเส้นประสาทจำนวนมาก จึงควรฉีด botox ริ้วรอยกับแพทย์เฉพาะทางที่มีประสบการณ์ฉีดเท่านั้น

โบท็อกลดริ้วรอยตีนกา หรือโบท็อกหางตา

ปัญหาริ้วรอยตีนกา หรือปัญหาริ้วรอยเล็ก ๆ รอบหางตาเกิดจากการหดเกร็งซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน สามารถเกิดขึ้นได้จากการแสดงสีหน้าบ่อย ๆ เช่น การยิ้มหรือการหัวเราะ รวมถึงอายุที่เพิ่มมากขึ้นส่งผลให้ผิวบางและยืดหยุ่นน้อยลง จึงเกิดเป็นริ้วรอยตีนกาหรือริ้วรอยหางตาขึ้น การฉีดโบลดริ้วรอยตีนกาสามารถแก้ปัญหาส่วนนี้ได้

โบท็อกลดริ้วรอยหน้าผาก

ฉีดโบท็อกหน้าผากสามารถช่วยแก้ปัญหาริ้วรอย หรือรอยพับบริเวณหน้าผากได้ ซึ่งเกิดจากการแสดงสีหน้าซ้ำ ๆ เช่น การเลิกคิ้ว, การยิ้ม, การหัวเราะ รวมถึงอายุที่เพิ่มมากขึ้น

โบท็อกลดริ้วรอยใต้ตา

ปัญหาริ้วรอยใต้ตาหรือริ้วรอยรอบดวงตา เป็นบริเวณที่เกิดริ้วรอยได้ง่ายที่สุด การฉีดโบท็อกริ้วรอยใต้ตาจะช่วยให้กล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีดคลายตัวชั่วคราว ริ้วรอยจางลง แต่ข้อควรระวังคือ หากฉีดมากเกินไปอาจทำให้ดูตาแข็งได้ ดังนั้น ควรเลือกฉีดโบลดริ้วรอยกับแพทย์เฉพาะทาง

โบท็อกลดริ้วรอยร่องแก้ม

ริ้วรอยร่องแก้ม หรือรอยย่นที่แก้มมีสาเหตุหลักมาจากการหย่อนคล้อยของผิว การฉีดโบท็อกร่องแก้มสามารถทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อ ช่วยลดเลือนริ้วรอยให้จางลงได้ แต่โบท็อกร่องแก้มจะใช้ได้กับผู้ที่มีร่องแก้มตื้น ๆ เท่านั้น หากผู้ที่มีปัญหาร่องแก้มลึกควรเปลี่ยนมาแก้ไขปัญหาด้วยการฉีดฟิลเลอร์ร่องแก้มแทน

ข้อดี-ข้อเสียของการฉีดโบท็อกริ้วรอย

ข้อดีของการฉีดโบลดริ้วรอย

• สามารถฉีดโบท็อกริ้วรอยทั่วหน้า ให้ใบหน้าดูอ่อนเยาว์ลง ดูสดใส และเพิ่มความมั่นใจมากขึ้น
• การฉีดโบท็อกลดริ้วรอยจะช่วยป้องกันริ้วรอยในอนาคตได้ เพราะการออกฤทธิ์ของ Botox ภายในช่วง 4-6 เดือน สามารถป้องกันการก่อตัวของริ้วรอยใหม่ได้เนื่องจากกล้ามเนื้อทำงานน้อยลง
• ป้องกันริ้วรอยร่องตื้น หรือริ้วรอยเส้นเล็ก ๆ ไม่ให้กลายเป็นริ้วรอยร่องลึกถาวรได้

ข้อเสียของการฉีดโบลดริ้วรอย

• การฉีดโบท็อกไม่สามารถคงผลลัพธ์ได้ถาวร โดยทั่วไปแล้วโบท็อกจะคงอยู่ได้ 4-6 เดือน ขึ้นอยู่กับยี่ห้อโบท็อก, ตำแหน่งที่ฉีด, ความลึกของริ้วรอย และปริมาณกล้ามเนื้อของแต่ละบุคคล
• ไม่ควรฉีดโบท็อกลดริ้วรอยบริเวณรอบปาก หรือมุมปาก เพราะเสี่ยงต่ออาการปากเบี้ยวได้
• ไม่ควรฉีดโบท็อกบริเวณถุงใต้ตา เพราะจะทำให้กล้ามเนื้อหย่อนลง สามารถเกิดปัญหาการกะพริบตา ตาดูบวม และหนังตาผิดรูปได้ หากฉีดผิดตำแหน่ง

ทั้งนี้ ก่อนการเข้ารับการฉีดโบท็อกริ้วรอยในแต่ละจุดควรให้แพทย์ประเมินปัญหาและวางแผนการรักษาเฉพาะบุคคลต่อไป

ฉีดโบลดริ้วรอยแต่ละจุดใช้กี่ยูนิต?

• โบท็อกระหว่างคิ้ว 12-25 Units
• โบท็อกหน้าผาก 20-30 Units
• โบท็อกตีนกา 12-25 Units
• โบท็อกริ้วรอยใต้ตา 2-4 Units

ฉีดโบลดริ้วรอยกี่ยูนิตนั้นนอกจากจะขึ้นกับบริเวณที่ฉีดแล้ว แต่ละเคสอาจใช้ปริมาณมาก-น้อยแตกต่างกันขึ้นอยู่กับปัญหา ความต้องการของคนไข้ และการประเมินของแพทย์ร่วมด้วย

ฉีดโบลดริ้วรอย กี่วันถึงจะเห็นผล

ฉีดโบท็อกลดริ้วรอยกี่วันเห็นผล? หลังฉีดโบลดริ้วรอยจะเริ่มออกฤทธิ์ 3-4 วัน และจะรู้สึกตึงเต็มที่บริเวณที่ฉีดประมาณ 1-2 อาทิตย์ โดยฉีดโบลดริ้วรอยจะอยู่ได้ประมาณ 4-6 เดือน นอกจากนี้ ผลลัพธ์ของโบท็อกลดริ้วรอยขึ้นอยู่กับจุดที่ฉีดด้วย เนื่องจากแต่ละจุดมีการออกฤทธิ์ที่ต่างกันเล็กน้อย และยังขึ้นอยู่กับยี่ห้อโบท็อกที่เลือกใช้ รวมถึงการปฏิบัติตัวหลังฉีดโบท็อกอีกด้วย

ในเรื่องของการฉีดโบท็อกซ้ำเมื่อตัวยาสลายหมดแล้ว และต้องการคงผลลัพธ์ไว้ ควรเว้นการฉีดโบท็อกประมาณ 3 เดือน และไม่เว้นระยะห่างนานเกินไป (มากกว่า 6 เดือน) เพราะอาจทำให้กล้ามเนื้อกลับมาทำงานได้ปกติได้ ที่สำคัญคือ ไม่ควรฉีดซ้ำถี่เกินไป เพราะอาจทำให้เกิดอาการดื้อโบท็อกได้

การเตรียมตัวก่อนและหลังฉีดโบท็อกริ้วรอย

การเตรียมตัวก่อนและหลังฉีดโบท็อกริ้วรอยที่ถูกต้อง จะช่วยให้ผลลัพธ์การฉีดโบลดริ้วรอยออกมาเป็นที่น่าพึงพอใจ รวมถึงช่วยลดปัญหาแทรกซ้อนหลังฉีดได้

ข้อปฏิบัติตัวก่อนฉีดโบลดริ้วรอย

• ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการฉีดโบท็อกให้ละเอียด ทั้งสถานที่ฉีดฟิลเลอร์ แพทย์ที่มีประสบการณ์ วิธีดูโบท็อกแท้ เป็นต้น และอาจดูรีวิวฉีดโบลดริ้วรอยจากผู้เข้าใช้บริการจริงประกอบไปด้วยจะดีที่สุด
• งดกินยากลุ่ม NSAIDs เช่น Aspirin, Ibuprofen, Diclofenac, Ponstan รวมถึงงดวิตามินและอาหารเสริมบางประเภทที่มีฤทธิ์เกี่ยวกับการไหลเวียนโลหิต อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนฉีดโบลดริ้วรอย
• งดการสครับหน้า เลเซอร์ผิว บริเวณที่ฉีดโบท็อก 2-3 วัน
• ก่อนการฉีดโบท็อกควรตรวจสอบโบท็อกแท้จากกล่อง
• หากมีโรคประจำตัวควรเข้าปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดโบท็อก

ข้อปฏิบัติตัวหลังฉีดโบลดริ้วรอย

• เมื่อฉีดโบท็อกเสร็จในแต่ละบริเวณควรรีบขยับเกร็งกล้ามเนื้อ 1-2 ครั้ง
• ไม่ควรจับ, ลูบ, คลึง หรือกดบริเวณที่ฉีดแรง ๆ เพราะอาจทำให้ยากระจายตัวได้
• ไม่ควรนอนราบ นอนคว่ำ และก้มหัวต่ำกว่าอก ประมาณ 4 ชั่วโมงหลังฉีดโบท็อก
• งดความร้อนและกิจกรรมที่ทำให้หน้าแดงประมาณ 3 วันหลังฉีดโบท็อก

ฉีดโบท็อกลดริ้วรอยอันตรายไหม?

ฉีดโบลดริ้วรอยสามารถสลายได้เอง ตัวยาแต่ละยี่ห้อที่ผ่านอย.ไทยมีความปลอดภัยสูง ไม่เป็นอันตราย หากฉีดโดยแพทย์ผู้มีประสบการณ์ ใช้เทคนิคที่ถูกต้อง และใช้ปริมาณยาหรือจำนวนยูนิตที่เหมาะสม

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจพบได้หลังฉีดโบท็อกริ้วรอย

1. หนังตาตก พบได้หลังฉีดโบท็อกรักษารอยย่นของหน้าผาก อาการนี้อาจเกิดหลังจากฉีดประมาณ 7-10 วัน และอาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 2-4 สัปดาห์
2. คิ้วตก ถ้าฉีดบริเวณใกล้หางคิ้วจะทำให้ไม่สามารถเลิกคิ้วได้ ส่งผลให้ใบหน้าไม่สามารถแสดงความรู้สึก
3. ตาแห้ง จากการฉีดโบท็อกเข้าต่อมน้ำตา ทำให้การสร้างน้ำตาลดลง
4. มุมปากบนห้อยลง จากการฉีดโบท็อกรอยตีนกา ถ้าฉีดลึกเกินไปยาอาจซึมเข้ากล้ามเนื้อ Zygomaticus ได้ และอาจทำให้ริมฝีปากบนหย่อนลงได้